Hadislerle Hanefi Fıkhı Mukaddimeleri – Yeni Akit

Doğudan batıya pek çok İslam memleketinde ders olarak okutulan “İ’laüssünen”, mezheblerin özellikle de Hanefi Mezhebinin ortaya koyduğu görüşlerin, Kur’an ve Sünnetin açıklamasından ibaret olduğunu tereddüte yer bırakmadan ispatlamaktadır.
Kitabın çevirsi yapılırken  dilinin anlaşılır olmasına dikkat edilmiş,  bu ilimle uğraşanların olduğu gibi tüm halkımızın istifade edebileceği bir eser ortaya konmaya çalışılmıştır.

Misvak Neşriyat tarafından “Hadislerle Hanefi Fıkhı” adıyla Türkçe’ye çevrilen bu dev eser, 20 cilt olarak tamamlandıktan sonra, iki ciltten oluşan “Mukaddime” bölümleri okuyucu ile buluştu. Mukaddime-I cildinde Hadis Usûlü konuları yer alırken; Mukaddime-II cildinde Fıkıh Usûlü’ne dair “İcma, Kıyas, İctihad, Taklid” konuları ele alınmıştır. Ayrıca eserin “Kavâid fî Ulûmi’l-Hadîs” bölümü ilim talebeleri ve İslamî ilimlerle iştigal edenlere yönelik olarak “Hadis Usûlü” ismiyle müstakil olarak basılmıştır.

Mukaddime’nin ilk cildi Hadis Usûlü ile İmam-ı A’zamEbû Hanife (r.a.) ve Muhaddis Ashabı şeklinde iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Hadis Usûlü bölümünde başlıca Hadis İlminde Kullanılan Bazı Lafızların Hudud ve Tarifleri, HadîsinNev‘ileri, HadîsinMa‘nâ İle Rivâyet Edilmesi, Hadîs Ricâli Hakkında Kullanılan Lâfızlar gibi konular yer alırken; İmam-ı A’zamEbû Hanife (r.a.) ve Muhaddis Ashabı’nın Menakıbı bölümünde ise EbûHanîfe (r.a.)’in Tâbiî Olması, EbûHanîfe (r.a.)’in Kendi Zamanının En Büyük Âlimi Olması, İmâm-ı A‘zâmEbûHanîfe (r.a.)’in Hadis İlmindeki Derecesi, İmâm-ı A‘zâmEbûHanîfe (r.a.)’in Hafız oluşu ve Muhaddislerin Onu Övmesi, İmâm-ı A‘zâmEbûHanîfe (r.a.)’in Tevsik Edilmesi ve Hafızasının Kuvvetli Olması, EbûHanîfe (r.a.)’in En Çok Hadis Arayan ve Onu En Çok Toplayan Kimse Olması, EbûHanîfe (r.a.)’in Hadis Nâkidi, Cerh ve Tâ‘dil Ehli Olması, EbûHanîfe (r.a.)’e Yöneltilen İtirazların Cevapları ve İmâm’ın Büyük Muhaddis Olan Bazı Ashabının Hal Tercümeleri gibi konular bulunmaktadır.

XX. yüzyılın ortalarında Hindistan’da kendilerine “Ehl-i hadis” denilen bazı âlimler, Hanefî imamlarının hüküm verirken hadise değil kıyasa dayandıklarını, bu yüzden pek çok meselede hadise muhalefet ettiklerini ileri sürmüşler, Hanefî âlimleri de bu iddiaların temelsizliğini ortaya koymaya çalışmışlardır. İmâm-ı A‘zamEbûHanîfe (r.a.), hakkında en çok araştırma yapılan mezheb imamlarından birisidir.

Yine aynı ciltte Şevkâni’ninİcmâı İnkâr Etmesinin Reddi, İbnHazm’ınİcma Konusundaki Sözünün Çürütülmesi, Kıyası İnkâr Eden İbnHazm’a Cevaplar, İctihâd ve Taklîd, Fetvâ Vermenin Şartları, Taklîdin Batıl Olduğuna Getirilen Delillere Verilecek Cevap, İbnKayyım’ın Ehli Taklîde Yöneltmiş Olduğu Eleştirilere Cevaplar, Taklid Konusunda İbnKayyım’a Reddiye ve Telfik Meselesinin Tahkiki gibi konular yer almaktadır.

İmam-ı A’zamEbû Hanife (r.a.) için “re’y ehlidir” diyerek başlangıçta tenkid eden âlimler, zamanla onun büyüklüğünü anlamışlar ve kurduğu mezhebin sünnete bağlılığını onaylamışlardır. Bu doğrultuda kaleme alınan Hadislerle Hanefi Fıkhı’nda, Hanefîler’in görüşlerinin delili olan sahih hadis ve eserler ile sahabe kavilleri kaynakları ile birlikte zikredilmiş, rivayetlerin sened ve metinleri hakkında muhaddislerin değerlendirmelerine kısaca temas edilmiş, sahih rivayetlerin ardından bunları desteklemek amacıyla varsa zayıf rivayetlere de yer verilmiştir. Zikredilen rivayetler sened ve metin açısından tenkide tâbi tutulmuş, fıkhî yönleri üzerinde durulmuş, bu konularda mezhebin muteber kitaplarından iktibaslar yapılmış, görüş farklılığı olan yerlerde müftâbih kavil belirtilmiştir. Son olarak ise diğer mezheplerin delil olarak kullandığı hadislerle Hanefî mezhebinin delilleri karşılaştırılmış, Hanefîler’in delillerinin tercih sebepleri açıklanmıştır.

Bu eseri Türkçemize kazandıran Misvak Neşriyat’ın kurucusu Muhterem Ömer Öztürk; İmam-ı A’zam’ın ve yolunun anlaşılması ile ilgili yaptığı kapsamlı hizmetlere bir yenisini eklemiş, birlik ve beraberliğe her zamankinden daha çok muhtaç olduğumuz şu günlerde, Türkiye Müslümanları olarak ortak paydamız olan İmam-ı A’zam hazretlerinde yeniden buluşmaya milletimizi davet etmiştir.

Yeni Akit